Boekreview: Ikigai, het Japanse geheim voor een lang en gelukkig leven

Na het lezen van het boek ”De blue zones-methode” van Dann Buetner heb ik twee dingen geleerd: ”Ikigai” en ”Hara hachi bu” (hierover later meer). Het zijn super interessante termen als het gaat om een gezond en lang leven. Want we willen tegenwoordig allemaal lang, gezond en vooral gelukkig leven, toch? Frances Miralles en Héctor García deden in Japan onderzoek naar het geheim van de langstlevenden. Waarom worden Japanse ouderen op bepaalde plekken in Japan zo extreem oud? Wat eten ze? Wat doen ze aan beweging? Hoe gaan ze om met stress? Hoe ziet hun sociaal leven eruit? Al hun bevinden schreven ze op in hun boek  ”Ikigai, het Japanse geheim voor een lang en gelukkig leven”

Dit artikel bevat affiliate links.

”Alleen wie bezig blijft wil honderd worden” – Japans gezegde

Wat is ”Ikigai”?

De term ”ikigai” wordt in het boek op verschillende manieren uitgelegd. Je kan het kort omschrijven als: de reden waarom je in de ochtend uit je bed komt. Het is de reden van je bestaan. De Fransen zouden wellicht ”raison d’etre” zeggen. In het boek wordt er ook een verband gelegd met bepaalde Westerse therapieën (o.a. logotherapie) en het kan ook als vraag worden gesteld. ”Waarom pleegt u geen zelfmoord?” Dat is een pittige vraag, maar dwingt je wel om echt te gaan nadenken wat belangrijk is in het leven. En juist hierin schuilt het geheim van een lang en gelukkig leven. In het antwoord op deze vraag vind je je eigen ikigai. Dit is namelijk één van de redenen waarom de inwoners op het eiland Okinawa zou oud worden. Op dit Japanse eiland wonen er meer honderdjarigen dan waar ook ter wereld. Niet alleen worden ze oud, maar ook zijn ze tot op hoge leeftijd nog steeds actief, tevreden en gelukkig.

”We vinden onze ikigai door ons te concentreren op wat belangrijk is, in plaats van op wat dringend is. Door voortdurend in de gaten te houden wat goed voelt, zijn we in staat te ontdekken waar onze passie ligt.” – Mundo Urano

In het boek wordt de term ikigai vertaald als het geluk altijd bezig te zijn. Ikigai is dus eigenlijk een combinatie van je passie, je missie en je beroep uit te kunnen oefenen. Je ikigai kan heel duidelijk zijn, maar ook iets waar je nog naar op zoek bent (wat op zich ook weer je ikigai voor dit moment kan zijn).

De ouderen op Okinawa gaan nooit met pensioen. Het mooie van je ikiga is dat als je dit eenmaal hebt gevonden je ook niet met pensioen wil gaan. Sommige 90-jarigen zeggen dat ze nog zoveel plannen hebben en niet denken aan doodgaan. Ze blijven altijd een doel hebben waarvoor ze uit bed komen.

Bookreview Ikigai

Hara hachi bu & Moai

Een oude Japanse uitspraak luidt: hara hachi bu. Dit betekent ”eet tot je voor tachtig procent vol zit”. De Japanse ouderen eten niet te veel en geloven dat net iets minder eten dan je nodig hebt gezonder is.

Een andere mooie term is ”moai”. Dit staat voor een groep mensen met dezelfde interesses waar de ouderen zich bij aansluiten. Deze groep staat altijd voor elkaar klaar wanneer ze hulp of steun nodig hebben. Of je nu financiële problemen hebt of hulp nodig hebt bij iets in huis, je kunt altijd op je moai rekenen.

Fijne adviezen

Wat ik fijn vond aan het boek waren de adviezen tussendoor (met name in het begin en het einde van het boek). Ook de gesprekken met de ouderen vond ik interessant en mochten wat mij betreft iets langer en veel omvattender zijn. Enkele fijne adviezen:

  • Realiseer je dat het enige dat werkelijk bestaat en waar we controle over hebben het heden is. We zouden ons dus niet druk moeten maken over het verleden of de toekomst, maar de dingen waarderen zoals ze op dit moment zijn. Houd rekening met de vergankelijkheid van de dingen om ons heen, maar niet op een manier dat je erover gaat piekeren. Het besef dat alles/ iedereen maar tijdelijk hier bij ons is, zou eigenlijk moeten leiden tot een grotere waardering voor het leven.
  • Blijf veerkrachtig. Veerkracht is het vermogen om je door tegenslagen heen te slaan en ze positief boven te komen. Dit kan onder andere door in het moment te leven, in het Japans heet dit: wabi-sabi. Dit betekent dat je zou moeten proberen de schoonheid in te zien van alles wat vergankelijk, veranderend en imperfect is.

”De dingen waarvan we houden, zijn als bladeren aan een boom, ze kunnen elk moment vallen als de wind opsteekt”. –  keizer Marcus Aurelius

Hoe word je gezond oud?

Op het eiland Okinawa in Japan wonen de meeste honderdjarigen per 100.000 inwoners en in het boek delen ze hun adviezen hoe ook wij gezond oud kunnen worden.

  • Beperk stress bewust: Stress heeft een negatieve invloed op de gezondheid. De schrijvers geven tips om stress beter de baas te zijn. Meditatie is een voorbeeld om stress te verminderen, maar ook bewust in het moment leven tijdens kleine dagelijks klusjes kan helpen.
  • Blijf lichamelijk actief: De schrijvers leggen uit dat een zittend bestaan de ”vijand van de jeugdigheid” is. Ze geven enkele tips om dagelijks meer in beweging te komen. Loop naar het werk of wandel voor je plezier ten minste twintig minuten per dag. Gebruik geen lift of roltrap, maar je benen. De schrijvers stellen: matig intensief bewegen is langer leven.
  • Voldoende rust en slaap is belangrijk.
  • Voeding: Gezond eten is natuurlijk erg belangrijk. Het dieet op Okinawa wordt ook wel het ”wonderdieet” genoemd. Van belang is om bijvoorbeeld gevarieerd te eten en je niet vol te eten. Ook eten de honderdjarigen nauwelijks suiker. Vaak maar 1x per week en dan is het rietsuiker. Ze eten met name tofu en zoete aardappelen en 300 gram groenten per dag. Ze eten gevarieerd en voornamelijk plantaardig. Ook eten ze dagelijks granen. Verder eten de honderdjarigen kleine porties van alles meerdere keren per dag.
  • Sterke sociale banden met familie/vrienden/buren is belangrijk. Op Okinawa zijn de moai groepen in het leven geroepen om een sociaal netwerk te vormen. De ouderen in deze groepen besteden veel tijd met elkaar. Ze komen regelmatig bij elkaar en steunen elkaar in moeilijke tijden.
  • Blijf geestelijk scherp: Het is belangrijk om je hersenen te blijven gebruiken. Dit kun je doen door hersentraining of door bijvoorbeeld steeds nieuwe situaties op te zoeken.
  • Zoek de natuur op, lach en wees dankbaar.

Wat beter had gekund

Wat ik jammer vond is de gemiste kans om een bronnenlijst aan het boek toe te voegen met referenties. Veel van hun beweringen zijn namelijk te herleiden naar boeken en studies en het toevoegen van bronnen had hun boodschap nog meer kracht bijgezet.

Ook was het soms lastig om te bepalen of het boek nu ging over hoe je gezond oud kunt worden in plaats van het vinden van je ikigai. Ik heb geen enkel probleem met het onderwerp ”gezond verouderen” (het is mijn favoriete onderwerp), maar ik kan me voorstellen dat lezers zich kunnen afvragen: is dit een boek over je innerlijke geluk vinden of hoe we gezond oud kunnen worden? Ik zal dit even met een voorbeeld verduidelijken. Het boek bevat best een flink aantal pagina’s met uitleg en illustraties hoe je bepaalde oefeningen kunt doen (zoals de zonnegroet, qi gong en tai chi). Aangezien dit al best een dun boekje is vond ik dit een beetje overbodig en te ver verwijderd van het onderwerp: ikigai/ je levensdoel vinden.

”Alles is goed” – Jeanne Calment (122 jaar)

Mijn conclusie is dat dit boek een prima vermakelijke boek is dat zeer makkelijk en snel leest en dat je zeker kan motiveren om gezonder te leven. Ik heb er leuke tips uitgehaald. Indien je echter meer over het onderwerp honderdjarigen wilt lezen en meer geïnteresseerd bent in hun levensstijl dan kan ik het boek ”Blue zones” aanraden.

Ik zou dus niet zover willen gaan om te zeggen dat dit boek je helpt om je eigen ikigai te vinden. Dit is iets geheel persoonlijks en dat kan iets heel groots zijn of juist iets heel kleins. Dit boek gaat daar niet echt over. Het geeft je echter wel een idee hoe het aanvoelt als je het hebt gevonden en waarom het zo gezond is. Ook als je op zoek bent naar mooie inzichten en inspiratie om gezonder en positiever te leven dan is dit boek een aanrader. Er hadden wellicht wat meer ”ikigai tips” in beschreven kunnen worden, maar desalniettemin is het boek een mooie toevoeging als je van zelfhulpboeken houdt met de nadruk op gezondheid.

Microflows & mijn ikigai

Ikigai is iets doen waar je hart ligt en daar zo in opgaan dat je in een flow raakt. Ikigai kan ook een microflow zijn waarbij je geniet van routinetaken zoals de afwas doen. Bill gates doet om deze reden nog elke avond zelf de afwas. Het helpt hem om te ontspannen en hij probeert het elke dag beter te doen. In een betere volgorde bijvoorbeeld naar regels die hij zelf heeft opgesteld. Je ikigai hoeft dus geen grote missie te zijn om de wereld te veranderen, maar wel iets waar je van geniet, wat je dagelijks doet en waar je van in een flow raakt.

Mijn ikigai is duidelijk koken, schrijven en fotografie. Als ik dit doe en de deurbel gaat heb ik even 5 seconden nodig om weer terug op aarde te komen. Ik vergeet volledig de tijd en soms zelfs waar ik ben. Ik ga er totaal in op. Dat is duidelijk mijn ikigai en ik ben dankbaar dat ik het heb gevonden.

En jij? Ben je nog zoekende of heb jij je ikigai al gevonden?

”Ikigai, het Japanse geheim voor een lang en gelukkig leven”
15,00
Uitgever: Boekerij