Als je me al wat langer volgt, weet je dat mijn weg in food fotografie vanaf het absolute nulpunt is begonnen. Als ik nu terugkijk op mijn fotografie zou ik willen dat ik eerder aandacht had besteed aan de compositie in mijn foto’s. Een goede compositie is namelijk in mijn opinie de beste manier om je food fotografie direct te verbeteren. Compositie is wellicht het belangrijkste onderdeel in food styling en food fotografie. Het vertelt vaak een verhaal en als de compositie goed is, ziet het eten er ook goed uit. Een geweldige compositie kan een foto van saai naar prachtig omtoveren. Je hebt misschien al over je compositie nagedacht zonder het zelf te beseffen, of misschien is dit juist een lastig puntje voor je? In dit artikel deel ik 6 basistips voor compositie in food fotografie met je. Er valt nog veel meer te zeggen over compositie en er zijn veel meer technieken, maar vandaag concentreer ik me alleen op de basis.
Wat is compositie?
Compositie is hoe alle elementen die worden gebruikt het uiteindelijke product vormen. Met een goede compositie in gedachten, leid je de kijker naar het belangrijkste onderwerp in je foto. Het meest saaie recept kan een geweldige foto worden als de compositie klopt. Het tegenovergestelde geldt ook: een slechte compositie kan een geweldig recept er saai uit laten zien.
Als het gaat om compositie kan een deel vanzelf komen, vanuit je buikgevoel, gevoel voor stijl en oefening. Er zijn echter enkele basisregels voor compositie in (food) fotografie. Dit betekent niet dat je deze regels altijd moet volgen. Ik ben van mening dat alle regels in ieder creatief gebied alleen dienen als een leidraad.
1. Regel van Derden (Rule of Thirds)
De eerste regel is de Rule of Thirds waarbij een afbeelding in negen vierkantjes is ingedeeld. De Rule of Thirds stelt voor dat (de meest) belangrijke elementen in de kruispunten van deze verdeling worden geplaatst. Als je het hoofdonderwerp (oftewel the hero) van je foto in lijn plaats met deze punten, dan creëer je een foto dat interessanter en pakkender is met meer energie dan wanneer je het onderwerp in het midden van je foto zou plaatsen. Alhoewel dus de focus meestal in het midden ligt, betekent dit niet dat een foto met het onderwerp precies in het midden voor een geweldig interessante foto zorgt. In onderstaand voorbeeld heb ik besloten om de smoothie (the hero) in 2/3 van de afbeelding te plaatsen, langs de lijnen en op twee kruispunten.
Regels bestaan om overtreden te worden. Het niet volgen van de Rule of Thirds betekent dan dus ook niet dat een foto ”fout” is. Er zijn altijd uitzonderingen op deze algemene regel, zoals in onderstaande foto. Ik wilde de focus op de salade leggen zonder enige ”afleiding” en met minimale styling. Hoewel ik dit soort foto’s mooi vind, is het moeilijker om een verhaal te vertellen met deze benadering.
Ik denk dat de Rule of Thirds één van de populairste regels voor compositie is, maar dat betekent niet dat je deze regel altijd moet volgen. Er zijn andere regels die de moeite waard zijn om te ontdekken, zoals de Golden Ratio. Welke aanpak je uiteindelijk besluit te volgen, probeer het volgende in gedachten te houden:
Zorg ervoor dat het onderwerp van je foto (maximaal) 75% van de foto in beslag neemt. En zorg ervoor dat die 75% niet alleen het midden van je foto is.
Dit is de ”regel” die ik meestal volg. Soms is het een typische Rule of Thirds en soms is het veel minimalistischer dan dat. De Rule of Thirds is een mooie regel om te gebruiken en je kunt er geweldige composities mee creëren.
2. Aantallen
Wist je dat aantallen een grote rol speelt in compositie? In food styling en food fotografie wordt gezegd dat oneven nummers vaak voor een mooiere compositie zorgen. Dus drie (kopjes/bordjes) zorgen over het algemeen voor een betere compositie/foto dan twee. Dit is natuurlijk een richtlijn en geen must en ik heb ook best wel aardig wat mooie foto’s geschoten met 2 of 4 als aantallen. Maar ik moet toegeven dat oneven nummers vaak voor een betere compositie zorgen. Je hebt misschien ooit weleens gelezen/gehoord: ”de slechtste foto is de foto die je niet maakt”. Dat geldt hier ook. Als je maar twee bijpassende borden hebt of je hebt maar twee desserts gemaakt, voel je dan niet onzeker als je de set aan het stijlen bent. Als je compositie goed is, zul je soms merken dat het helemaal niet zo storend hoeft te zijn als er een even aantal borden of desserts zijn. Je merkt het misschien niet eens. Een voorbeeld is onderstaande foto met een pudding recept voor Valentijns dag. Het feit dat er slechts twee puddingen zijn, is misschien wel de ”rule of composition” voor het romantische idee achter die foto.
3. Lijnen
Bij het maken van een foto probeer ik altijd de lijnen van de foto in gedachten te houden. Net als in bijvoorbeeld landschap- of architectuur fotografie hebben deze een grote invloed op het eindresultaat. Wanneer ik eten stijl probeer ik de foto in diagonalen te zien en denk ik aan de lijnen in de foto. Rechte lijnen zoals in de tweede foto hieronder kunnen een foto er een beetje gestagneerd uit doen zien. Het onderbreekt de vloeiende lijn in een foto. Schuine lijnen daarentegen laten je ogen op een meer natuurlijke manier door het beeld lopen (zoals in de eerste foto hieronder).
Op de tweede foto zie je dat je ogen niet verder zullen kijken dan de eerste kom. In de eerste foto is de schaal een beetje gekanteld, waardoor het aangenamer is om naar te kijken. Ook neem je het gevoel van een harde verticale geplaatste schaal weg doordat je een zachtere flow creëert. Je ogen worden op een natuurlijke manier door het beeld geleid.
TIP: met diagonale bewegingen kun je drama creëren in een foto. Stijl je set op een manier zodat gerechten en food props uit het frame lijken te vallen.
4. Gebruik negatieve ruimte
Tenzij je voor een close-up gaat, vind ik persoonlijk dat een food foto er niet beter op wordt door het van te dichtbij te fotograferen Een foto is veel realistischer, prettiger om naar te kijken en vertelt meer een verhaal als je een beetje afstand neemt en wat negatieve ruimte creëert. Ik vind de dramatische look die negatieve ruimte kan creëren erg mooi. 
5. Een verhaal vertellen
De bovenstaande compositie tips zijn richtlijnen die je in gedachten kunt houden en die je kunnen helpen bij het maken van een betere foto. Wees niet bang om met verschillende composities te spelen. Wat ik bijna altijd probeer te bereiken is om een verhaal met een foto te vertellen, omdat ik persoonlijk denk dat de meest fascinerende food foto’s een verhaal te vertellen hebben. Dit kan een prachtig gestileerde tafel zijn waar je de gasten bijna kunt zien arriveren en genieten van het eten, maar het kan ook een close-up zijn van een heerlijk koekje dat je meteen hongerig maakt. Het verhaal vertellende aspect is waar compositie echter wel bij komt kijken. Moet je altijd een verhaal vertellen? Absoluut niet. Compositie kan een verhaal vertellen en kan de kijker aan het denken zetten OF het moet het eten op de best mogelijke manier presenteren, zoals onderstaande close-up van chocolade-ijs. Dit is geen voorbeeld van een verhaal vertellende foto, maar het maakt je wel een beetje hongerig, toch?
6. De regel die echt een regel is
Zoals ik al eerder schreef zijn alle bovenstaande regels slechts richtlijnen … Er is echter één regel die echt een regel is.
Ongeacht wat je doet of welke richtlijn je besluit te volgen of te negeren, de beste tip voor geweldige compositie is om het er moeiteloos en naadloos uit te laten zien.
De kijker moet een emotie voelen zonder te merken wat de fotograaf dacht of probeerde te bereiken tijdens het fotograferen, omdat dan de focus van het eten wordt weggenomen. Het is bijna onverklaarbaar, maar het is vaak best goed te merken wanneer een foto is gemaakt zonder aan de compositie te denken. Zelfs als de styling er rommelig uitziet, is er vaak goed nagedacht over elke klein kruimeltje om een geweldige compositie te creëren. Houd er rekening mee dat food styling en food fotografie subjectief is, dus er bestaat geen goed of fout. Probeer je passie en het idee achter een foto op een zo natuurlijk mogelijke manier te laten zien. Proef het eten, creëer een visie van wat je wilt fotograferen en welk verhaal je wilt vertellen en blijf oefenen. Je leert met elke foto die je maakt.
